آزمایش های غیر مخرب بتن برای ارزیابی کیفیت و خواص بتن استفاده می شوند. چرا که بتن یکی از مواد ساختمانی مهم و پرکاربرد است پس مهم است که با توجه به استاندارد های لازم تولید شود. درواقع آزمایش های غیرمخرب بتن ابزاری مهم برای ارزیابی و کنترل کیفیت بتن هستند و به مهندسان و کارشناسان بتن کمک می کنند تا ساختار بتنی را بهبود داده و مشکلات محتمل را شناسایی کنند. این آزمایشها به عنوان روشهای غیرمخرب در صنعت ساختمان و عمران استفاده میشوند تا کیفیت و استحکام بتن را بررسی و ارزیابی کنند بدون اینکه نیاز به تخریب و خرابکاری بر روی سازه داشته باشند. در ادامه این مطلب بتن کاور همراه ما باشید.
انواع آزمایشهای غیر مخرب بتن
برای آزمایش های غیرمخرب بتن از روش های متنوعی استفاده می کنند که عبارتند از :
- آزمون تعیین نمره بر جهش :
آزمایش برجهندگی است که برای اندازه گیری مقاومت فشاری بتن استفاده می شود. در این آزمایش، نمونه های استوانه ای بتنی تهیه می شوند و با استفاده از یک دستگاه برجهندگی، مقاومت آنها اندازه گیری می شود.آزمایش دیگری که در ارزیابی بتن استفاده می شود،
- آزمون تعیین سرعت پالس فراصوت:
در این آزمایش، سرعت عبور امواج فراصوت از بتن اندازه گیری می شودبدین صورت که امواج فراصوت به بتن فرستاده می شوند و با توجه به زمانی که برای عبور امواج از بتن طول می کشد، می توان به خواص و کیفیت بتن پی برد.
- آزمون تعیین نیروی بیرون کشیدگی:
آزمایش بیرون کشیدن نیز یکی از آزمایش های مهم غیرمخرب بتن است که برای اندازه گیری مقاومت بتن به قدرت بیرون کشیدن استفاده می شود. در این آزمایش، نمونه های بتن بریده می شوند و مقاومت آنها به قدرت بیرون کشیدن محاسبه می شود.
اصطلاحات کاربردی در انجام آزمایش های غیر مخرب بتن
قبل از شروع بهتر است با اصطلاحات کلیدی آشنا شوید تا به صورت کامل و جامع مفاهیم را درک کنید.
این اصطلاحات شامل : نمره برجهندگی، منطقه آزمون، زمان گذر، حد فاصل، آغازپالس و زمان خیزش است که در ادامه به توضیح هر یک با زبانی ساده میپردازیم.
نمره برجهندگی : انرژی ای که از چکش بعد از ضربه زدن به سطح بتن بازمیگردد.
منطقه آزمون : همانطور که از نامش پیداس بخشی از بتن که دارای کیفیت یکنواختی است برای هدف های عملی خاصی مورد آزمون قرار میگیرد.
زمان گذر : به مدت زمانی که پالس فراصوت از فرستنده به گیرنده میرسد را زمان گذر میگویند.
حد فاصل : ارزش میانه اعدادی که مطابق ترتیب عددی مرتب شده اند.
آغاز پالس : زودترین بخش پالس که امکان دریافت آن با مبدل های گیرنده وجود دارد.
زمان خیزش : مدت زمانی که زود ترین پالس دامنه از ۱۰ درصد به ۹۰ درصد برسد.
نکته : در صورتی نتایج به دست آمده قابل قبول خواهد بود که منطقه آزمون به این صورت آماده سازی شود:
سطوح با بافت های درشت با سنگ کربید سیلیکونی ساییده شده و ماله کشی شوند و در سطح بتن آبی وجود نداشته باشد.
آزمایش برجهندگی بتن :
آزمایش برجهندگی بتن یکی از روشهای غیرمخرب است که برای ارزیابی خواص مکانیکی بتن و همچنین کیفیت اجرای سازههای بتنی استفاده میشود. در این آزمایش، برجهندگی به معنای اندازهگیری مقاومت بتن در برابر نیروی خمشی یا نیروی ناشی از تغییر شکل سازه است. برجهندگی بتن برای چندین هدف استفاده میشود. اولاً، این آزمایش میتواند مقاومت خمشی بتن را اندازهگیری کند و به مهندسان و معماران کمک میکند تا مطمئن شوند که بتن مورد استفاده در سازهها توانایی تحمل نیروهای خمشی را دارد.
ثانیاً، آزمایش برجهندگی بتن میتواند نشان دهنده کیفیت اجزای سازههای بتنی باشد. هر چه برجهندگی بتن بهتر و یکنواختتر باشد، کیفیت اجزای بتن و همچنین مقاومت سازه بهبود مییابد. در این آزمایش، یک ترازابزار(میتوان تراز بودن سطوح بتنی را اندازهگیری کرده و اگر سطح آن تراز نباشد، ناهمواریها و عیوب را تشخیص داد.) خاص بر روی سطح بتن قرار داده میشود و سپس با استفاده از یک ضربهگیر، ضربهای به ترازابزار وارد میشود. سپس ترازابزار به صورت لحظهای و به شکل لرزشی به عقب و جلو حرکت میکند. با تحلیل لرزشهای ترازابزار و اندازهگیری زمان لازم برای عبور امواج از ترازابزار، اطلاعاتی درباره استحکام و ساختار داخلی بتن به دست میآید.
آزمایش تعیین سرعت پالس فراصوت :
برای تعیین سرعت پالس فراصوت بتن، می توان از روش های مختلفی استفاده کرد. یکی از روش های معمول استفاده از دستگاه تعیین سرعت پالس فراصوت است. در این روش، دستگاه از یک فرکانس مشخصی از امواج فراصوت استفاده می کند و سرعت عبور امواج از بتن را اندازه گیری می کند.برای انجام این آزمایش، ابتدا بر روی سطح بتن یک لایه کوچک از ژل یا آب قرار می دهیم تا بتوانیم موج فراصوت را به خوبی از طریق بتن انتشار دهیم. سپس سنسور دستگاه را بر روی سطح بتن قرار می دهیم.
و موج فراصوت را از طریق بتن به سمت دیگر سنسور ارسال می کنیم.دستگاه سپس زمانی که موج فراصوت به سنسور دوم می رسد را ثبت می کند. با استفاده از فاصله بین دو سنسور و زمان عبور موج فراصوت، سرعت عبور آن را محاسبه می کنیم. سرعت پالس فراصوت بتن معمولاً در حدود ۴۰۰۰ تا ۵۰۰۰ متر بر ثانیه است.در نهایت، با تکرار فرآیند بر روی نقاط مختلف بتن، می توانیم سرعت پالس فراصوت بتن را در نقاط مختلف بدست آوریم و تغییرات آن را در ساختار بتن بررسی کنیم. این آزمایش می تواند در تعیین کیفیت بتن و همچنین بررسی تغییرات در طول زمان مفید باشد.
آزمایش بیرون کشیدن بتن:
آزمایش بیرون کشیدن بتن یک روش استاندارد برای اندازه گیری مقاومت بتن است. در این آزمایش، نمونه هایی از بتن بریده می شوند و سپس با استفاده از یک دستگاه آزمایشگاهی، مقاومت آنها به قدرت بیرون کشیدن محاسبه می شود.برای انجام این آزمایش، ابتدا نمونه های بتن بریده می شوند. این نمونه ها معمولاً به صورت استوانه شکل با ابعاد استاندارد تهیه می شوند. سپس یکی از سطح های دایره ای نمونه با استفاده از یک دستگاه برش خاص بریده می شود.سپس نمونه بریده شده در دستگاه آزمایشگاهی قرار می گیرد.
دستگاه شامل یک قابلمه بزرگ است که دارای یک کلاهک است که به نمونه بتن متصل می شود. سپس قابلمه با استفاده از مکانیزمی به آرامی بالا می رود تا بتواند نمونه بتن را بیرون کشیده و مقاومت آن را اندازه گیری کند.در طول این عملیات، دستگاه به طور همزمان نیروی بیرون کشیدن و نیروی کشش را اندازه می گیرد. هنگامی که نمونه بتن شکست می خورد، نیروی کششی که تحمل می کند به عنوان مقاومت بتن گزارش می شود.
نتیجهگیری:
از آزمایش های غیرمخرب برای ارزیابی کیفیت و خواص بتن استفاده می شود. این آزمایش ها به این معناست که برای تشخیص خرابی و عیوب بتن، بدون نیاز به تخریب و آسیب رساندن به ساختار بتنی، استفاده می شوند. این آزمایش ها از اهمیت بالایی برخوردار هستند و در صنعت ساخت و ساز به طور گسترده استفاده میشوند. با استفاده از این آزمایش ها مهندسان و معماران میتوانند مطمئن شوند که بتن مورد استفاده در سازهها قوی و قابل اعتماد است.