عیار بتن چیست؟ معرفی 3 ویژگی مهم که باید بدانید!

عیار بتن بر مبنای مقدار سیمان مصرف شده در بتن یا ملات در واحد حجم سنجیده می شود. همانطور که می دانید واحد اندازه گیری حجم در ایران متر مکعب می باشد. فونداسیون بتن هما ن عیار بتن می باشد.مثلا اگر گفته شود فونداسیون بتن 200 است به این معنی است که در یک متر مکعب بتن 200 کیلوگرم سیمان استفاده شده است. عیار بتن در صنعت ساخت و ساز از جمله مفاهیم پرکاربرد است که برای تشخیص میزان کیفیت و مقاومت بتن استفاده می شود. عیار بتن  نشان دهنده مقدار سیمان در یک متر مکعب بتن است. معماران و مهندسان برای اینکه از میزان مصالح مورد نیاز برای هر قسمت از سازه مثل فوندانسیون، ستون، سقف و… اطلاع داشته باشند، باید در ابتدا مقدار این عیار را تعیین نمایند. یکی از بهترین روش ها برای افزایش عیار بتن استفاده از افزودنی های بتن است. در ادامه به زبان ساده استانداردها و محاسبه‌های مورد نیاز و مختلف که به مبحث عیار بتن مربوط است را مورد بررسی قرار می‌دهیم.در این مقاله از بتن کاور به بررسی ویژگی ها واهمیت عیار بتن خواهیم پرداخت، همراه ما باشید.

اهمیت عیار بتن چیست؟

در صنعت ساختمان سازی ترمیم بتن و بتن از جمله مفاهیم مهم محسوب می‌شوند. انواع گوناگون بتن از آب، ماسه و سیمان مساوی تشکیل نمی‌گردند. بلکه برای هر کدام با توجه به کاربردی که در سازه مورد نظر دارند، از ترکیب‌های ویژه‌ای استفاده می‌گردد. این موضوع موجب ایجاد پارامتری به اسم عیار بتن شده است.

 این مفهوم با مقاومت فشاری سازه بتنی رابطه مستقیمی داشته و در میزان پایداری و بقای آن تاثیر بسیار زیادی دارد. جز اصلی تشکیل دهنده بتن، سیمان است که موجب ایجاد چسبندگی در آن می‌شود. بدون سیمان بتن هیچ مقاومت و استحکامی نخواهد داشت، اما مصرف غیر اصولی و بیش از اندازه آن نیز مشکلاتی را به همراه خواهد داشت.

 در حقیقت عیار بتن مقدار سیمانی است که در واحد حجمی از بتن مورد استفاده قرار می‌گیرد، که اندازه آن ۳۵۰ است. یعنی در یک متر مکعب بتن، به اندازه ۳۵۰ کیلو سیمان مورد استفاده قرار گرفته است.

با مقاومت فشاری مگاپاکسال میزان عیار بتن سنجیده می‌شود و در همه استانداردها واحد آن با حرف لاتین M نشان داده می‌شود. برای نمونه وقتی گفته می‌شود عیار مساوی M15 است، بدین معنا خواهد بود که مقاومت فشاری این بتن مساوی با ۱۵ مگاپاسکال است. در صورتی که بتن معمولی باشد، از حرف‌های LC و در صورت سبک بودن بتن، از حرف C در ابتدای آن استفاده می‌گردد.

روش محاسبه عیار بتن چیست؟

اگر طرح اختلاط بتن به طور دقیق محاسبه شود به بتن هایی با عیار مناسب دست پیدا خواهید کرد. برای محاسبه عیار بتن کارایی یا روانی بتن در نظر گرفته می شود. استحکام وپایایی بتن برای مشخص کردن مقدار دقیق سیمان ضروری است.

توجه داشته باشید که عیار سازه های عظیم و پروژه های بزرگ حتما باید توسط کارخانه ساخت بتن وتوسط متخصصین از لحاظ کیفی مورد بررسی قرا بگیرد اما در سازه های کوچکتر عیار بتن در محل وبه صورت تجربی تعیین می شود.

لازم به ذکر است که اندازه ذرات سیمان، نرمی سیمان وتیپ سیمان نیز بر میزان عیار موثر است. چنانچه در محاسبه عیار سیمان تاثیر آب وهوا را نیز در نظر داشته باشید به اندازه ی دقیق تر دست خواهید یافت. استفاده از انواع ژل میکروسیلیس برای افزایش عیار بتن توصیه می شود.

مقاومت فشاری و عیار بتن چه رابطه‌ای دارند؟

مقاومت فشاری با عیار بتن رابطه مستقیمی دارد و با واحد مگاپاسکال به صورت عددی نشان داده می‌شود. معمولاً مقاومت فشاری بتن پس از گذشته بیست و هشت روز به حداکثر خود می‌رسد. به همین علت وقتی در مورد مقاومت فشاری صحبت می‌شود، منظور همان مقاومت حداکثری یا ۲۸ روزه است. رابطه بین مقاومت فشاری و این عیار را می‌توانید در این جدول ببینید:

دسته‌بندی عیار بتن بر اساس کاربرد آنها

برای ساخت بتن معمولی از عیار۱۵M و برای ساخت بتن مسلح از عیار ۲۰M استفاده می‌گردد. در ادامه دسته بندی عیار بتن آورده شده است:

عیار بتن معمولی

• ۵M: برای اینکه سطح یکنواختی برای پی بتنی فراهم کنند تا از تماس مستقیم پی و خاک جلوگیری شود، استفاده می‌کنند.
• ۱۰M: برای ساختن پی دیوار، جاده، صاف کردن و… مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• 15M: برای انجام زیرسازی، تسطیح، ساخت جاده و… استفاده می‌شود.
• 20M: برای ساخت ستون، تیر، زیرسازی و… کاربرد دارد.

عیار بتن استاندارد

• 25M: کاربرد این نوع برای ساخت ستون، تیر، لارده، زیرسازی و… می‌باشد.
• 55M: برای ساخت پایه پل پیش تنیده و شاه تیر کاربرد دارد.
• 60M: برای روکش‌های فوق نازک، پل‌های طویل و ساختمان‌های بلند استفاده می‌شود.
• 65M و 70M: کاربرد آنها، برای روکش‌های فوق نازک، پل‌های طویل و ساختمان‌های بسیار بلند است.

3 عامل مهم در عیار بتن چیست؟

یکی از نکات مهم درساخت وسازهای گوناکون استفاده از بتن با عیارهای مختلف می باشد زیرا هر قسمت از سازه ها مقاومت خاصی را باید تحمل کنند. به همین دلیل مقدار عیار و همچنین مواد تشکیل دهنده بتن مثل شن، ماسه وآب در پروژه های ساختمانی مهم است.

در واقع عیار بر سه عامل مهم در اینصنعت تاثیر خواهد گذاشت. این موارد مهم عبارتند از:

• عضو یا قسمت سازه

• مواد تشکیل دهنده بتن

• مقاومت فشاری یا همان استحکام سازههای مورد نظر

میزان عیار کارهای ساختمانی که قبلا تعیین شده اند شامل موارد زیر است:

وزن یک متر مکعب بتن:

وزن بتن به قطر بزرگترین اندازه شن ومقدارمواد افزودنی در مخلوط بتن بستگی دارد. اگر می خواهید بدانید که در یک متر مکعب بتن چه مقدار شن، ماسه، آب وسیمان استفاده شده است. باید طرح اختلاط بتن، ونسبت آب به سیمان وعیار بتن را بررسی کرد.

با توجه به جدول اگر به طور مثال بتن شما دارای عیار بتن 300 ونسبت آب به سیمان 5/باشد وحداکثر قطر شن هم 50 میلی متر باشد وزن یک متر مکعب بتن 2445کیلوگرم بر متر مکعب می باشد.

• عیار ملات بین 150 تا 350 کیلو گرم سیمان در یک متر مکعب ملات می باشد.
•  عیار سقف عرضه فولادی 350 کیلو گرم در یک متر مکعب بتن می باشد.
• عیار سقف تیر چه 35 کیلو گرم در یک متر مکعب بتن می باشد.
• عیار ستون فونداسیون و اعضای سازه معمولا بین 300 کیلو گرم تا 500 کیلو گرم سیمان در یک متر مکعب است.
• عیار سیمان مصرفی در کف سازی 225 کیلو گرم در یک متر مکعب ملات می باشد.
• عیار سیمان مصرف برای کاشی کاری 400 کیلو گرم در یک متر مکعب دوغ آب می باشد.
• عیار دوغات سیمانی برای نما ی سنگی 430 کیلو گرم در متر مکعب دوغ آب می باشد.
• عیار ملات سیمان بین 150 تا 350 کیلو گرم سیمان در یک متر مکعب ملات است.
• عیار سیمان بلوک بین 100 تا 300 کیلو سیمان در یک متر مکعب ملات است.
• عیار سیمان برای ادود کاری 300 کیلو گرم سیمان سفید در یک متر مکعب مخلوط می باشد.

در حقیقت مقدار سیمان رابطه مستقیم با مقاومت نهایی بتن دارد. هر چقدر سیمان مصرفی بیشتر باشد مقاومت بتن نیز افزایش پیدا می کند. همچنین افزایش میزان سیمان حد مشخصی دارد چون بر تمام خصوصیات بتن تاثیر دارد.

عیار بتن بر اساس استانداردهای مختلف چیست؟

درجه های متفاوتی از مخلوط بتن بر پایه تر کیب بتن ومقاومت بتن استاندارد انگلیسی مطرح شده است. دراین استاندارد بعد از 28 روزبتن به حداقل مقاومت می رسد. واحد اندازه گیری بتن مگا پاسکال است که به صورت M حرف انگلیسی  که نشان دهنده ی مخلوط بتنی ومقاومت فشاری با mpa  نمایش داه می شود.

مخلوط بتن ترکیبی از ماسه، شن و سیمان می باشد که بعد از مخلوط شدن با آب بعد از چند ساعت شروع به سفت شدن خواهد کرد با گذشت زمان آب موجود در آن تبخیر می شود. ما تغییراتی که در نسبت سنگ دانه ریز یعنی ماسه، سنگ دانه های درشت مثل شن، و نسبت سیمان به آب، بر مقاومت و کار آیی بتن تاثیر دارد.

چند نکته مهم در مورد عیار بتن مرغوب

• مصالحی مثل شن و ماسه قسمت بزرگی از حجم بتن را تشکیل می دهد. این مواد باید به نسبت مناسبی با توجه به عیار بتن با هم مخلوط شوند هر چه که درصد عیار بتن افزایش پیدا کنند نسبت شن به ماسه را هم باید بیشتر در نظر گرفت.
• برایه اینکه به مقدار درست آب دست پیدا کنید باید با نصف وزن سیمان آن را به سنجید.

توجه داشته باشید اگر مصالح قبل از استفاده رطوبت داشته باشد باید این مقدار آب قبل از استفاده از مصالح مخلوط در نظر بگیرید.

مقدار سیمان در طرح اختلاط بتن اهمیت فراوان دارد زیرا سیمان در بتن نقش اساسی در چسبندگی و اتصال بین مخلوط بتن ایجاد می کند به همین علت دوام و مقاومت کلی سازه به مقدار و نوع سیمان مربوط می شود.

در حقیقت مصرف بیش از حد سیمان در مخلوط بتن سبب افزایش بتن نخواهد شد، بلکه گاهی ممکن است اثر تضعیف کنندگی بر بتن داشته باشد.

رابطه ای که برای محاسبه کردن مقاومت مشخص شده بر اساس عیار سیمان با فرمول زیر مشخص شده است.

F c = ( w / 10 ) – 9 در این رابطه F c  نشان دهنده ی مقاومت افزایش دهنده ی بتن بر حسب مگاپاسکال می باشد.

W  عیار سیمان بر حسب کیلو گرم است.

عیار سیمان فونداسیون، سقف، دیوار

در یک ساختمان قسمت های قسمتهایی مثل دیوار، سقف وفونداسیون نیاز به بتن محکم وقوی دارد یعنی مقاومت بتن باید به حد استاندارد رسیده باشد. مقاومت 25 مگا پاسکال کمترین میزان قابل قبول برای بتن ها است. با توجه به افزایش نیاز مقاومت بتن عیار سازه های مورد نظر هم بالا می رود.

استفاده از بتن با بالاترین عیار

در برخی مواقع برای این افراد این سوال پیش می‌آید که برای بیشتر شدن استحکام پروژه‌های بتنی از بتن با بالاترین عیار استفاده کنیم؟

وقتی که از بتن با بالاترین عیار استفاده می‌شود، هزینه‌های ساخت و ساز افزایش چشمگیری خواهند داشت. استفاده از آنها در تمامی پروژه‌ها توجیه اقتصادی ندارد، ولی می‌توان برای هر کدام از پروژه‌ها از بتن‌های عیار بالا استفاده نمود.

برای بیشتر کردن استحکام، روش‌های بهتر و کارآمدتری در مهندسی وجود دارد. به جای استفاده از بتن عیار بالا می‌توان از این روش‌ها برای بیشتر کردن مقاومت سازه مورد نظر استفاده نمود.

 بنابراین افراد می‌توانند ساختمان با دوام و محکم را با بتنی که عیار زیاد بالایی ندارد، ایجاد کنند. در عین حال که در این شرایط هزینه‌ها بسیار معقول‌تر خواهند بود.

یکی از راهکارها برای افزایش مقاومت این است که از افزودنی‌های شیمیایی بتن استفاده شود. یکی از افزودنی‌های شیمیایی بتن که کاربرد زیادی دارد و برای بیشتر کردن استحکام ملات استفاده می‌شود، روان کننده بتن است. استفاده از روان کننده موجب می‌شود در هنگام آماده سازی بتن مقدار آب مصرفی کاهش پیدا کند. همچنین بتنی که روان‌تر است، راحت‌تر می‌تواند درون کوچک‌ترین منافذ نفوذ کند و به این ترتیب فضای خالی نمی‌ماند.

عیار بتن مگر چیست؟

برای بتن مگر یا نظافت نیاز به مقاومت چندانی نیست. بتن مگر یا نظافت برای صاف کردن سطح کاراستفاده می شود.مثلا برای اجرای فونداسیون یا کفسازی بتنی وراهسازی از بتن مگر استفاده می شود. این بتن معمولا حد فاصل بین لایه زیرین مانند مناطق سنگلاخی یا شن های ناپایدار است.

درجه مقاومت بتن تقریبا 5 مگا پاسکال می باشد که کمترین مقاومت لازم را برای بتن دارد. برای ساخت این بتن، طرح اختلاط که برای ساخت این بتن در نظر گرفته شده است شامل نسبت ماسه 10 قسمت وشن 5 قسمت همراه با 1قسمت سیمان می باشد.