انواع بتن بر اساس مواد تشکیل دهنده و کاربردهای آنها متفاوت هستند. مفهوم کلی واژه بتن عبارت است از ماده ای که از مخلوط یک ماده چسبنده و مواد دانه ای تشکیل شده و یک جسم یکپارچه را تشکیل می دهد. در مورد افزودنی های بتن مانند ژل میکروسیلیس هم در مقاله ای جداگانه صحبت کرده ایم.
با این تعریف علاوه بر مفهوم رایج بتن که خمیر آب و سیمان ماده چسبنده آن است، انواع بتن با مواد چسبنده دیگر از جمله یتن آسفالتی با ماده چسبنده قیری و بتن آهکی با آهک به عنوان ماده چسبنده نیز در تعریف کلی بتن خواهد گنجید.
بتن کاور در این مقاله 20 نوع از انواع بتن با ماده چسبنده سیمانی را که بر اساس ویژگیها، دانه های سخت، شکل ظاهری و یا کاربرد متفاوت هستند را بررسی و معرفی خواهد کرد.
بتن معمولی Ordinary Concrete
بتن معمولی از مخلوط مواد اصلی یعنی سیمان، آب و سنگدانه تولید می شود. مقاوم این نوع بتن بین ۱۰مگا پاسکال تا ۴۰ مگا پاسکال می باشد.
در بتن معمولی زمان گیرش اولیه بین ۳۰ تا ۹۰ دقیقه است که این مدت زمان به خواص سیمان مورد استفاده و شرایط آب و هوایی محل بتن ریزی وابسته می باشد. بتن معمولی ساده ترین و رایج ترین بتن از انواع بتن سیمانی است.
بتن آرمه Reinforced Concrete
این نوع از انواع بتن در واقع همان بتن معمولی است که در آن آرماتور نقش تقویت کننده بتن در نیروهای کششی را ایفا می کند.
این نوع از بتن که نقش باربر دارد به بتن سازه ای نیز معروف است و خود پایه ی انواع بتن سازه ای محسوب می شود.
بنابراین علاوه بر معیارهای طراحی رعایت یکسری اصول اجرایی در آرایش فولاد گذاری و نیز ایجاد چسبندگی لازم بین آرماتورها و بتن از اهمیت ویژه ای در کیفیت بتن آرمه بر خوردار است.
بتن پیش ساخته Precast Concrete
بتن پیش ساخته یکی از انواع بتن است که در کارخانه ساخته و به محل اجرای پروژه حمل و و در محل نصب می گردند. بتن پیش ساخته ممکن است با هدف باربری و به عنوان عضو سازه ای یا به عنوان دکوراسیون و از بتن غیر سازه ای یا بتن های خاص تهیه گردند
بتن پیش تنیده Prestressed Concrete
بتن پیش تنیده یکی از انواع بتن سازه ای محسوب می شود. در این نوع بتن آرمه، از میلگردها و تاندون هایی استفاده شده که پیش از بتن ریزی از دو طرف کشیده شده و پس از سخت شدن بتن رها میگردند. به این ترتیب بتن تحت نیروی کششی تاندونها تحت فشار پیش از بارگذاری اصلی سازه قرار می گیرد.
پیش تنیده کردن بتن به تجهیزات سنگین و توانایی اجرایی بالایی نیاز دارد. این نوع بتن برای ساخت پل ها، سازه های تحت بارهای سنگین و بام های با دهانه بزرگ به کار می رود.
بتن سبک Lightweight Concrete
بتن سبک نوع دیگری از انواع بتن است که وزن مخصوص آن کمتر از 1920 کیاوگرم در متر مکعب است. بتن سبک با استفاده از سنگدانه‌های سبک ساخته میشود. این سنگدانه‌ها دارای رسانایی گرمایی بسیار کمی هستند و بتن حاصله عایق حرارتی نیز محسوب می شود.
سنگدانه‌های سبک شامل مواد طبیعی مانند پوکه و مواد مصنوعی مانند رس و شیل منبسط شده یا مواد فرآوری شده مانند ورمیکولیت و پرلیت هستند.
کاربرد بتن سبک شامل ایجاد عرشه‌های پل برای دهانه‌های بلند و بلوک‌های ساختمانی و برای محافظت از سازه‌های فلزی در برابر حرارت و آتش سوزی است.
بتن سنگین High Density Concrete
بتن سنگین نوع دیگری از انواع بتن است که از سنگدانه های سنگین وزن استفاده می شود تا در برابر تابش هسته ای مقاومت کنند. وزن مخصوص این بتن بین ۳۰۰۰ تا ۴۰۰۰ کیلوگرم بر متر مکعب است.
برای ساخت این نوع بتن از قطعات خرد شده سنگ باریوت، به عنوان سنگدانه درشت استفاده می شود. این نوع سنگدانه ها بیش از هر محل دیگری برای ساخت نیروگاه های اتمی و پروژه های مشابه به کار می روند.
بتن هوادهی شده Air-Entrained Concrete
بتن هوادهی شده نوع دیگری از انواع بتن می باشد که در آن حفره های هوا با افزودن کف یا عوامل کف کننده ایجاد می شود. برخی از نمونه های عوامل هوادهی شامل رزین ها، الکل ها و اسید های چرب هستند.
از بتن های هوادهی شده در ساخت دیوار، سقف و کف استفاده می شود. مقاومت بالا در برابر حریق از جمله ویژگی های برتر این نوع بتن است.
بتن پلیمری Polymer Concrete
بتن پلیمری از دیگر انواع بتن است که از مخلوط یک اتصال دهنده اپوکسی، آب و سنگدانه‌ها ساخته میشود.
متداول‌ترین مخلوط‌هایی که در تولید این بتن استفاده میشود شامل وینیل استر، پلی استر و اپوکسی نرمال هستند اما ممکن است انواع دیگری از رزین‌های پلیمری یا پلیمر سیمانی نیز در ساخت این بتن به کار استفاده شود.
بتن پلیمری بسیار ایمن‌تر و با دوام‌تر از بتن معمولی است و در انواع پروژه‌های ساختمانی، خصوصا پروژه‌های صنعتی و برقی مورد استفاده قرار می‌گیرد چرا که از مقاومت بالایی در برابر انواع مختلف خوردگیبرخوردارند.
بتن مقاومت بالا High-Strength Concrete
بتن هایی که دارای مقاومتی بیشتر از 40 مگا پاسکال هستند، تحت عنوان بتن با مقاومت بالا شناخته می شوند. این مقاومت افزایش یافته با کاهش نسبت آب و سیمان حتی کمتر از 0.35 حاصل می شود. این نوع از انواع بتن، از نظر عملکرد از کارآیی کمتری داشته باشد.
بتن خود تراکم Self – Consolidated Concrete
بتن خود تراکم نوع دیگری از انواع بتن است که در طرح اختلاط آن اصولی رعایت شده که بتن تازه با کارایی بالا در قالب جاگیر شده و در عین حال نیاز به ویبره زدن و متراکم کردن نداشته باشد این بتن بل توجه به وزن خود در بهترین تراکم جاگیر می شود.
این نوع از بتن از قابلیت کارپذیری بالاتری برخوردار است و به دلیل کارایی بیشتر، بتن روان نیز نامیده میشود. مناطقی که در آن آرماتور با سایز بالا وجود دارد، بتن خود متراکم بهترین عملکرد را دارد.
بتن پاششی Shotcrete Concrete
نوع دیگری از انواع بتن، بتن پاششی است که تفاوت عمده این نوع بتن در نحوه ی اجرای آن است. این بتن با کمک نازل بر روی قاب و یا یک سازه ی آماده شده پاشیده می شود. از آن جایی که پاشش بتن به کمک فشار هوای زیاد انجام می شود، فرآیند اجرا و فشرده کردن بتن همزمان صورت می پذیرد.
در بتن پاششی میتوان با استفاده از مواد افزودنی زودگیر شاتکریت پودری SHOT-FP32 افزایش استحکام و کاهش زمان گیرش اولیه را ایجاد کرد.
بتن متخلخل Pervious Concrete
بتن متخلخل یکی دیگر از انواع بتن است که در طرح اختلاط آن از سنگ دانه های نسبتا هم سایز و اصولا بدون ریز دانه استفاده نیشود. در این بتن سنگدانه ها با دوغاب سیمان به هم چسبیده و فضای خالی بین این دانه ها خالی باقی میماند.
فضای خالی بین سنگدانه ها مجال ورود و عبور آب را فراهم میکند. در طرح اختلاط این بتن ها سعی میشود از سنگدانه با لبه تیز اجتناب شود که شکستن این لبه ها در اثر بارهای وارده مقاوت این بانها را کاهش ندهد.
این بتن در ساخت پیاده روهای که مشکل آب گرفتگی دارند، استفاده می شود. آب از این سنگ فرش های بتنی عبور می کند و به آب های زیرزمینی می رسد؛ از این رو قسمتی از مشکلات زهکشی حل خواهند کرد.
بتن مکیده Vacuum Concrete
بتن مکیده از انواع بتن خاص محسوب نیشود که با مقدار آب بیش از حد مورد نیاز در قالب ریخته می شود. آب اضافی سپس با کمک پمپ مکنده از بتن به بیرون منتقل می شود.
این بتن ها در مدت 10 روز، مقاومت فشاری 28 روزه خود را به دست می آورند و مقاومت نهایی این بتن در مقایسه با انواع بتن معمولی 25 درصد بیشتر است.
بتن رنگی Colored Concrete
یکی از انواع بتن، بتن رنگی است. افزودن رنگدانه به بتن برای تولید بتن رنگی که کاربردهای بسیاری در ساخت کفپوش‌های رنگی در کشورهای مختلف داشته است، کافی است.
میزان رنگدانه مصرفی بسته به اثر مطلوب آن و خواص مخلوط دارد رنگ های روشن با استفاده از یک یا دو درصد (درصد وزنی سیمان) به دست می آیند. رنگ های ملایم با استفاده از سه یا چهار درصد رنگدانه و رنگ های تیره با پنج تا شش درصد رنگدانه به دست می آیند.
در حالت کلی میزان مجاز رنگدانه طبق استاندارد تعیین شده باید معادل و یا کمتر از ده درصد وزن سیمان باشد.
بتن غلتکی Roller Compacted Concrete
بتن غلتکی نوعی از انواع بتن است که با کمک تجهیزات حرکت دهنده زمین مانند غلتک های سنگین فشرده سازی میشود. این بتن عمدتاً در ساخت سدهای وزنی بتنی و راه سازی استفاده می شود. این بتن دارای مقدار سیمان کمی است. پس از تراکم، این بتن چگالی بالایی را ایجاد می کند و در نهایت به یک بلوک یکپارچه قوی تبدیل می شود.
بتن شیشه ای Glass Concrete
بتن شیشه ای یکی از انواع بتن بازیافتی محسوب می شود کا در آن از شیشه های بازیافت شده به عنوان سنگدانه در بتن استفاده می گردد. این بتن، جذابیت و زیبایی ظاهری بتن را افزایش می دهد. بتن شیشه ای از مقاومت بالا و عایق حرارتی نیز برخوردار است.
بتن زودگیرRapid Strength Concrete
از انواع بتن همچنین میتوان به بتن زودگیر اشاره کرد. این بتن ها با گذشت چند ساعت از ساخت خود به مقاومت نهایی خود می رسند. از این رو برداشت زمان قالب برداری کوتاه شده و ساخت ساختمان به سرعت پیش می رود.
این بتن در تعمیرات جاده ای کاربرد گسترده ای دارد زیرا بعد از چند ساعت می تواند دوباره مورد استفاده قرار گیرد.
بتن کارا High-Performance Concrete
بتن های کارا با استاندارد خاصی مطابقت دارند و از کارایی بالایی برخوردارند. تمام بتن ها با مقاومت بالا می‌توانند از نوع بتن با کارایی بالا باشند؛ اما همه بتن های با کارایی بالا، بتن هایی با مقاومت بالا نیستند!
به منظور افزایش کارایی بتن می توان از انواع مواد افزودنی روان کننده بتن استفاده کرد. ابرروان کننده و کاهنده قوی آب PRG406 یکی از چندین محصول بتن کاور در این خصوص است.
بتن پمپ پذیر Pumped Concrete
یبتن پمپ پذیر نوع دیگری از انواع بتن با کارایی خوب و روانی مطلوب محسوب می شود. از اصلی ترین ویژگی های بتن مورد استفاده در ساخت و سازهای بزرگ به خصوص برای سازه های بلند و انتقال بتن به ارتفاعات محسوب می شود.
از این رو یکی از ویژگی های خاص بتن برای پمپاژ آسان، استفاده از بتن قابل پمپ است. بتنی که برای پمپاژ استفاده شود، باید کارآیی کافی داشته باشد تا به راحتی از طریق لوله به محل پروژه منتقل شود.
لوله مورد استفاده سفت و محکم یا یک شلنگ انعطاف پذیری خواهد بود که بتن را به منطقه مورد نظر تخلیه میکند. بتن مورد استفاده باید ذاتاً سیال و دارای مواد ریز کافی و همچنین آب برای پر کردن حفره ها باشد.
هرچه ماده ظریف تری در آن استفاده شود، کنترل بیشتری روی مخلوط حاصل خواهد شد. درجه بندی سنگدانه درشت استفاده شده، باید ماهیت پیوسته ای داشته باشد.
بتن استامپی Stamped Concrete
بتن استامپی، یکی از انواع بتن معماری است که در آن میتوان الگو های واقع گرایانه مشابه سنگ های طبیعی، گرانیت ها و کاشی ها را به دست آورد. مواد استامپی وقتی در بتن استفاده می شوند که بتن در شرایط خمیری قرار گرفته باشند.
لکه های مختلف رنگ آمیزی و کار با بافت باعث می شود که سرانجام بتن ظاهری کاملاً مشابه سنگ های طبیعی گران داشته باشید. همچنین از لحاظ اقتصادی می توان یک جلوه زیبایی شناسی به دست آورد. بتن استامپی در ساخت بزرگراه ها و کفپوش پیاده روها استفاده میشود.
سلام موارد مصرف بتن پیش ساخته در چه جاهایی است؟