نخاله های ساختمانی بازیافتی در ساخت بتن نقش بسیار موثری دارند درواقع نخاله‌های ساختمانی که به نام زائده‌های ساختمانی نیز شناخته می‌شوند به دنبال اموری از جمله ساخت و ساز، بازسازی یا تخریب ساختمان و همچنین زیرساخت‌های جاده‌ای به وجود آمده و یا به اصطلاح به جا می‌مانند.
با توجه به اینکه نخاله‌های ساختمانی در حجم بالایی تولید می‌شوند و بتن هم به عنوان یکی پرکاربردترین محصولات ساختمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد، بدیهی است که بر استفاده از نخاله‌های ساختمانی بازیافتی در ساخت بتن به منظور حفظ منابع موجود و همچنین از نظر زیست محیطی به طور جدی تأکید می‌شود.
به کار‌گیری نخاله‌های ساختمانی بازیافتی در ساخت بتن یک انتخاب بسیار سودمند و اثر بخش محسوب می‌شود. حال این سوال به وجود می آید که مزایای استفاده از زائده‌های ساختمانی در ساخت بتن چیست؟ در ادامه این مقاله از بتن کاور قصد داریم به این سؤال پاسخ دهیم، همراه ما باشید.
دلایل اهمیت نخاله های ساختمانی بازیافتی در ساخت بتن
نخاله های ساختمانی بازیافتی در ساخت بتن به دو دلیل اهمیت دارد. از آنجایی که با استفاده از نخاله‌ها، نیاز و میزان استفاده از منابع جدید کاهش خواهد یافت، مسلما کاهش نیاز به مصرف منابع طبیعی را به دنبال خواهد داشت.
دلیل دوم این است که بازیافت زباله‌های ساختمانی باعث کاهش آلودگی و غلظت زباله‌های ساختمانی می‌شود. استفاده از نخاله های ساختمانی بازیافتی در ساخت بتن به طراحی ساختمان بر اساس توسعه پایدار، کاهش زمان و صرفه جویی در هزینه‌های ساخت و ساز، کاهش آلودگی و مصرف انرژی، حفاظت از محیط زیست و کاهش اثرات منفی ساختمان‌ها بر محیط زیست منجر خواهد شد.
استفاده از نخاله‌های ساختمانی در تولید بتن مزایایی نیز دارد که عبارتند از:
- کاهش مصرف منابع طبیعی
به دلیل استفاده از نخاله های ساختمانی بازیافتی در ساخت بتن و کاهش مصرف مواد خام، کاهش مصرف منابع طبیعی را خواهیم داشت. برای تولید بتن از منابع طبیعی مانند ماسه و شن به میزان بالایی استفاده می‌شود، بنابراین استفاده از نخاله های ساختمانی بازیافتی در ساخت بتن به کاهش مصرف این منابع کمک خواهد کرد. بتن یکی از مصرف‌کنندگان اصلی منابع طبیعی مانند ماسه است و استفاده از بتن بازیافتی به کاهش مصرف این منابع کمک می‌کند.
- حفاظت از محیط زیست
استفاده از نخاله های ساختمانی بازیافتی در ساخت بتن برای حفاظت از محیط زیست مفید است. هنگامی که میزان مصرف از منابع طبیعی کاهش می‌یابد، مسلما آلودگی هوا، آب و خاک هم کاهش خواهد یافت.
- صرفه‌جویی در هزینه
استفاده از نخاله های ساختمانی بازیافتی در ساخت بتن به کاهش هزینه‌های ساخت و ساز کمک می‌کند. بتنی که به روش بازیافتی تولید می‌شود عموماً ارزانتر از بتن جدید است و هزینه حمل و نقل کمتری دارد.
- بهبود خواص مکانیکی در بتن
استفاده از نخاله های ساختمانی بازیافتی در ساخت بتن می‌تواند خواص مکانیکی آن را بهبود ببخشد. بتن بازیافتی اغلب حاوی پوزولان است که مقاومت و دوام بتن را افزایش می‌دهد. بنابراین استفاده از زائده‌های ساختمانی در بتن جدید از نقطه نظر زیست محیطی، اقتصادی و همچنین فنی قابل توجیه است.
- کاهش نیاز و مصرف سیمان
استفاده از نخاله های ساختمانی بازیافتی در ساخت بتن نیاز به مصرف سیمان جدید را کاهش خواهد داد. این امر به حفظ منابع طبیعی، کاهش انتشار گاز‌های گلخانه‌ای و کاهش هزینه‌های ناشی از تولید بتن کمک خواهد کرد
- کاهش میزان ضایعات
استفاده از نخاله های ساختمانی بازیافتی در ساخت بتن به کاهش میزان ضایعات منجر خواهد شد. این امر همچنین به کاهش مصرف منابع طبیعی و به حداقل رسیدن مشکلات زیست محیطی منجر خواهد شد..
محدودیت های استفاده از نخاله‌های ساختمانی در ساخت بتن
اگرچه مزایای زیادی در استفاده از نخاله های ساختمانی بازیافتی در ساخت بتن وجود دارد، اما بازیافت نخاله‌های ساختمانی بازیافتی با محدودیت‌هایی نیز مواجه است.
یکی از مواردی که باید به آن توجه داشت این است که هنگام پردازش و مخلوط کردن پودر بتن بازیافتی باید دقت و توجه بیشتری بر کنترل کیفیت آن داشت. در صورتی که خواص فیزیکی و شیمیایی بتن بازیافتی با دقت بررسی نشود و یا در مقادیر مناسب مورد استفاده قرار نگیرد، باعث تولید بتن بی‌کیفیتی خواهد شد.
از دیگر مواردی که باید هنگام استفاده از نخاله های ساختمانی بازیافتی در ساخت بتن باید در نظر گرفته شود، توجه به روش‌هایی است که برای جمع‌آوری، خرد کردن و همچنین تصفیه کردن بتن بازیافتی انجام می‌شود. با رعایت این نکات می‌توان به یک بتن با کیفیت دست یافت.
نخاله های ساختمانی بازیافتی در ساخت بتن و روش های بازیافت بتن
بازیافت بتن به چند روش مختلف انجام می‌شود که در این قسمت به آن‌ها می‌پردازیم.
- استفاده از روش صاعقه
هنگامی که صاعقه به یک قطعه بتنی برخورد می‌کند، با حداقل مقاومت از سنگ و ماسه عبور می‌کند و آن را به اجزای بتنی جدا می‌کند و امکان بازیافت حداکثری را فراهم می‌کند.
- استفاده از سنگ شکن‌ها و ساینده‌های مکانیکی
در این روش، قطعات به دنبال ضربات سنگینی که بر آن وارد می‌شود، شکسته و به قطعات کوچکتر تبدیل خواهد شد. این عملیات معمولاً بسته به اندازه بتن مورد نیاز برای شکستن در چند مرحله و با استفاده از سنگ شکن‌هایی با توان‌های مختلف انجام می‌شود.
- بازیافت بتن به روش حرارت دهی و ساییدن
حرارت دهی و ساییدن به طور همزمان باعث جدا شدن اجزای اولیه بتن می‌شود به طوری که خواص سنگدانه به دست آمده مشابه خواص سنگدانه‌هایی است که برای تهیه آن قطعه بتنی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
نکته : بازیافت بتن با استفاده از روش سنگ شکن‌ها و ساینده‌های مکانیکی ارزانتر است و به فناوری ساده‌تری هم نیاز دارد و ممکن است کارآمدتر هم باشد. بازیافت بتن با استفاده از روش صاعقه و حرارت دهی و ساییدن به فناوری پیشرفته‌تری نیاز دارند، اما مواد تولید شده توسط این عملیات مشابه موادی هستند که بلوک‌های بتنی بازیافتی را تشکیل می‌دهند و اغلب می‌توانند به جای سنگدانه‌ها مورد استفاده قرار گیرند.
تفاوت بتن بازیافتی و بتن معمولی
بتن بازیافتی در حقیقت خرده‌های بتنی هستند که قبلاً برای هدف مشخصی تهیه شده و در حال حاضر کاربرد خاصی ندارند. در واقع به جای اینکه خرده‌های بتنی را به عنوان یک پدیده محیطی و آزاردهنده در طبیعت ر‌ها کنند، آن‌ها را خرد کرده و دوباره مورد استفاده قرار می‌دهند.
بتن معمولی به بتنی اطلاق می‌شود که طبق مواد و دستورالعمل‌های خاص برای هدف خاصی تهیه و مورد استفاده قرار می‌گیرد.
می‌توان گفت که این دو نوع بتن با یکدیگر تفاوت اساسی دارند و به نحوی می توان گفت که قابل مقایسه نیستند. بتن بازیافتی بیشتر از سنگدانه‌های مصنوعی سبک‌تر با ظرفیت جذب آب بالاتر استفاده می‌کند و در مناطقی که از منابع قرضه شن و ماسه برخوردار نیستند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. بتن معمولی مخلوطی هدفمند از مواد است که دارای شکلی خمیری بوده و به عنوان عضو باربر سازه یا پرکننده با شکل و حجم معین مورد استفاده قرار می‌گیرد.
رایج‌ترین کاربردهای نخاله های ساختمانی بازیافتی در ساخت بتن
کاربردهای نخاله های ساختمانی بازیافتی در ساخت بتن عبارتند از :
- استفاده از بتن بازیافتی در سنگدانه‌های بتن
در صورتی که بتن بازیافتی خرد شده فاقد آلودگی باشد، می‌توان از آن به عنوان سنگدانه خشک برای بتن جدید استفاده کرد.
- کاربرد بتن بازیافتی در راهسازی
بلوک‌های بتنی کوچکتر اغلب به عنوان سنگ ریزه برای پروژه‌های جدید راهسازی استفاده می‌شوند. سنگ ریزه به عنوان فونداسیون در ساخت جاده مورد استفاده قرار می‌گیرد. علاوه بر این، روسازی بتنی را می‌توان در محل شکسته و به عنوان پایه‌ای برای روکش آسفالت از طریق فرآیندی به نام روبلیزاسیون مورد استفاده قرار داد.
- کاربرد بتن بازیافتی برای ساختن ریپ رپ
به کار‌گیری قطعات بزرگتر بتن خرد شده روشی مؤثر و کارآمد برای کنترل فرسایش رودخانه محسوب می‌شود. این مواد را می‌توان در کنار خطوط ساحلی، اطراف خندق‌ها و در محوطه‌سازی به راحتی مشاهده کرد. در حالت معمول، این مواد به قطعات بین ۱۰ تا ۱۸ اینچ بریده می‌شوند.
- ساخت گابیون با استفاده از بتن بازیافتی
می‌توان برای ساخت گابیون از بتن خرد شده استفاده کرد. در این شرایط، بتن های خرد شده روی هم چیده شده و دیوار‌های حائل ایجاد می‌شوند. گابیون‌ها برای محافظت از خاکریز‌ها یا سایر سازه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. در این حالت می‌توان از بتن خرد شده و بازیافتی در اندازه‌های بزرگتر استفاده کرد. این گابیون‌ها به لطف وزن و چگالی خوب، بسیار پر کاربرد و کارآمد هستند.
- استفاده از زباله‌های ساختمانی بازیافتی در محوطه‌سازی
با استفاده از تجهیزات سنگ شکن، می‌توان مواد خوب و درجه یکی را به جای سنگ محوطه تولید کرد. برخی از بتنهای بازیافتی را می‌توان برای ساختن نیمکت‌ها، دیوار‌های باغ، پایه تراس، فونداسیون پاسیو و حیاط مورد استفاده قرار داد.
سخن پایانی
نخاله یا همان زائده‌های ساختمانی موادی هستند که بعد از انجام اموری مانند بازسازی، ساخت و ساز و یا تخریب ساختمان به جا می‌مانند. استفاده از نخاله‌های ساختمانی بازیافتی در ساخت بتن بسیار مورد توجه قرار گرفته است. همانطور که اشاره شد، استفاده از زائده‌های ساختمانی در تولید بتن با کاهش مصرف منابع طبیعی، کاهش آلودگی و تأثیرات مخرب زیست محیطی و کاهش هزینه‌های ساخت ساز به یکی از اولویت‌های اصلی ساختمان‌سازی تبدیل شده است.