آرماتور و میلگرد، از مهمترین ابزارهای مورد استفاده در صنایع ساختمانی وعمرانی هستند که از مواد فولادی با خصوصیات فنی خاص تشکیل شده‌اند و برای تقویت و افزایش مقاومت سازه‌های بتنی استفاده می‌شوند. آرماتورها براساس نوع و نقشی که برعهده دارند، خم و برش زده شده و سپس در المان مورد نظر به کار می‌روند. بتن مقاومت کششی پایینی دارد به همین دلیل از آرماتور استفاده می‌کنند تا بتن، استحکام لازم را به دست آورد.
در اصطلاح به این بتن، بتن مسلح می‌گویند. در صورت اجرای نادرست آرماتوربندی، سازه شکل درستی پدیدا نمی‌کند و مقاومت لازم را اژ دست می‌دهد. جهت ساخت آرماتور از فولاد شاخص استفاده می‌کنند که در سازه‌های بتنی به عنوان عنصر تقویتی عمل می‌کند. نقش آرماتور در سازه به صورت زیر دسته بندی می‌شود؛
- مقاومت کششی
- توزیع نیروها
- استحکام در برابر خوردگی و زنگ زدگی
- افزایش تحمل بار
- استحکام در برابر زلزله
- پیشگیری از ترک خوردگی و شکست
- تقویت سازه
در ادامه این مقاله از بتن کاور به مزایا و اهمیت آرماتوربندی، انواع و اجرای آن می پردازیم، همراه ما باشید.
مزایا و اهمیت آرماتوربندی
آرماتوربندی یکی از عوامل مهم در ساخت و ساز و ساختمان‌سازی است و اهمیت زیادی دارد. مزایای آرماتوربندیدر سازه شامل موارد زیر می‌باشد؛
- افزایش استحکام و سختی سازه : آرماتوربندی باعث افزایش استحکام و سختی سازه می‌گردد و از تخریب و خرابی آن جلوگیری می‌کند.
- افزایش ایمنی : استفاده از آرماتوربندی مناسب باعث افزایش ایمنی ساختمان و حفاظت از ساکنان و کارکنانمی‌شود.
- افزایش دوام و عمر مفید : آرماتوربندی باعث افزایش دوام و عمر مفید سازه می‌شود و از نیاز به تعمیرات و نگهداری مکرر جلوگیری به عمل می‌آورد.
- افزایش پایداری : به کارگیری آرماتوربندی مناسب باعث افزایش پایداری سازه در برابر نیروهای خارجی مانند زلزله و باد می‌شود.
- کاهش هزینه‌ها : با استفاده ازآرماتوربندی مناسب، هزینه‌های نگهداری و تعمیرات کاهش می‌یابد و صرفه‌جویی در هزینه‌های طولانی مدت صورت میگیرد. بنابراین، آرماتوربندی یک عامل بسیار مهم در ساخت و ساز و ساختمان‌سازی است که نباید نادیده گرفته شود و بهترین روش‌ها و مواد برای آن باید انتخابشوند.
آموزش صفر تا صد آرماتوربندی
آموزش صفر تا صد آرماتوربندی به مفاهیم پایه نیاز دارد . آشنایی با نقش و اهمیت آرماتور در سازه، درک نقشه‌ها، انتخاب آرماتور، آشنایی با تکنیک‌های صحیح برای ایجاد اتصالات، موقعیت دهی و نصب، کنترل کیفیت و درنهایت آموزش ایمنی از جمله آموزش‌های ضروری در ارماتوربندی می‌باشند.
- انتخاب میلگرد مناسب
استفاده از هر نوع میلگرد باید براساس نیازهای خاص سازه و با توجه به شرایط انجام کار صورت گیرد در انتخاب میلگرد باید به خصوصیات مکانیکی، شکل، اندازه و استانداردهای مورد نیاز دقت کرد تا برای پروژه مورد نظر انتخاب بهینه صورت گیرد.
برای انتخاب میلگرد مناسب، ابتدا باید مشخص کرد که میلگرد برای چه منظوری استفاده خواهد شد؟ آیا برای ساخت و ساز به کار می‌رود یا صنعت، ساختمان سازی و دیگر مصارف؟
بعد از اینکه نیازهای خود را مشخص کردید، بهتر است با یک متخصص یا فروشنده معتبر مشورت کرده تا بهترین میلگرد را بر اساس نیازهای خود انتخاب کنید. مطمئن شوید که محصولی که انتخاب می‌کنید دارای استانداردهای لازم و گواهی‌نامه‌های کیفیت مورد نیازاست
- خرید و حمل میلگرد
جهت خرید میلگرد باید با کارخانه های سازنده میلگرد تماس حاصل فرمائید. هنگام خرید به سایز میلگرد که که روی آنها بارگیری شده است، دقت کنید. همان‌طور که می‌دانید؛ میلگردها در شاخه‌های ۱۲ متری تولید و به بازار عرضه می‌گردند. حمل این میلگردها با تریلی انجام می‌شود و به ترتیب باید خارج شوند. لازم به ذکر است که جابه‌جایی و حمل میلگرد با نیسان خطرات فراوانی ایجاد می‌کند.
- دپوی میلگرد
دیپوی میلگرد به معنای انبار یا مخزنی است که جهت ذخیره‌سازی میلگردها( استیل، تیرآهن یا فولاد) به کار می‌رود. نباید میلگردها را روی زمین قرار دهید چون رطوبت می‌تواند موجب زنگ زدگی آنها شود. ترتیب خروج میلگرد به گونه‌ای باشد که در ابتدا آن‌هایی که نیاز دارید خارج شوند یعنی روی بقیه چیده شده باشند. برش و خم میلگرد و بستن آرماتورها در مرحله بعد انجام میگیرد.
انواع میلگرد و آرماتور مورد استفاده در سازه‌های بتنی
آرماتور یا میلگرد در ساخت و سازهای بتنی بسیار حائز اهمیت است. این مواد به صورت فشرده در داخل بتن قرار می‌گیرند و ساختمان‌ها را در مقابل فشار و کشش تقویت می‌سازند. از آرماتورها به ویژه در ساخت کف، ستون، و نوارهای بتنی استفاده می‌گردد تا مقاومت سازه افزایش یابد. آرماتورها به چند دسته خمشی، برشیو پیچشی، کششی و در نهایت فشاری دسته‌بندی می‌شوند.
انواع میلگرد و آرماتور از نظر حرارتی و مکانیکی
میلگردهایA1 و A2 دو نمونه از میلگردهای ساختمانی پرکاربرد هستند.
میلگرد A1 : میلگرد به طور عمومی دارای خصوصیات مکانیکی بالاتری نسبت به میلگردهای دیگر می‌باشد. این نوع میلگرد معمولاً برای پروژه‌هایی که نیاز به مقاومت بیشتری دارند مورد استفاده قرارمی‌گیرد. خصوصیاتی همچون استحکام تسلیم، استحکام کششی، و استحکام خمشی در این نوع میلگرد به طور معمول بسیار مطلوب است.
میلگرد A2 : این نوع میلگرد دارای خصوصیات مکانیکی خاصی بوده که ممکن است با توجه به استانداردها و منبع تولید متفاوت باشد. اما به طور کلی برای کاربردهایی که نیاز به مقاومت کمتری نسبت به میلگرد نوع اول دارند استفاده می‌شود.
بررسی میلگرد نرم : میلگرد نرم به عنوان سبک‌ترین نوع میلگرد شناخته می‌شود زیرا دارای ساختار توخالی است. در ساخت و سازهایی که نیاز به وزن کم و استحکام کافی دارند، به کار می‌رود. این مدل آرماتور در صنعت خودروسازی و هواپیما کاربرد بسیاری دارد.
میلگرد سخت : میلگرد سخت نوعی میلگرد است که دارای خصوصیات مکانیکی و فیزیکی بسیار بالا است. این نوع آرماتور از جنس فولاد و یا آهن است و دارای استحکام و سختی بالایی می‌باشد. میلگرد سخت جهت استفاده در صنایع ساختمانی، خودروسازی، دریایی، ساخت قطعات مکانیکی، پل‌های بلند، و صنایع نفت و گازبه کار می‌رود.
خصوصیات این نوع میلگرد عبارت است از:
- استحکام بسیار بالا
- انعطاف‌پذیری کم
- مقاومت بسیار بالا در برابر خوردگی و زنگ زدگی
- قابلیت تحمل فشار و وزن بسیار بالا
اجرای آرماتوربندی و مراحل کاشت میلگرد
اجرای آرماتوربندی و مراحل کاشت میلگرد به ترتیب زیر است :
- بررسی نقشه‌ها و طرح‌های ساختمانی برای تعیین موقعیت و اندازه آرماتورها
- برش و خم کردن میلگردها به اندازه‌های مورد نیاز بر اساس طرح‌های ساختمانی
- نصب قالب‌ها و قالب‌بندی برای تعیین موقعیت دقیق آرماتورها در دیواره بتنی
- قرار دادن آرماتورها در قالب‌ها و اتصال آنها با استفاده از بسته‌های مخصوص
- بتن ریزی دیواره به همراه آرماتورها و اطمینان از پوشش کامل آرماتورها توسط بتن
- انجام عملیات تراکم و صاف کردن بتن
- مراقبت و نگهداری از دیواره بتنی تا فرآیند خشک شدن کامل بتن و استحکام گیری آرماتورها
آموزش آرماتوربندی ستون
ابتدا باید نقشه‌های معماری و سازهای را مطالعه کرده و ابعاد و تعداد آرماتورهای مورد نیاز برای ستون را محاسبه کنید و اندازه بزنید.سپس آرماتورها را با دقت برش داده و به اندازه مناسب خم کنید. برای خم کردن آرماتورها می‌توان از دستگاه‌های خمکاری استفادهکرد. بعد از خم کردن آرماتورها، باید آنها را به صورت موازی یکدیگر قرار دهید و با استفاده از بندهای فلزی یا سیم فولادی به یکدیگر متصل کنید.
در هنگام قرار دادن آرماتورها، باید به فاصله صحیح بین آنها و همچنین توجه به توزیع یکنواخت آرماتورها در ستون دقت کنید تا استحکام و پایداری مناسب فراهم شود.در نهایت، پس از انجام آرماتوربندی، باید با تمرکز آن را در قالب ستون قرار داده و بتن ریزی نمایید تا ستون نهایی با استحکام و پایداری لازم تولید شود.
با رعایت این مراحل و استفاده از تجهیزات و مواد مناسب، می‌توانید آرماتوربندی ستون را به صورت صحیح و با کیفیت انجام دهید. همواره به استانداردها و دستورالعمل‌های مربوط به آرماتوربندی و ساختمان‌سازی توجه کنید تا از اجرای صحیح و ایمن کار اطمینان حاصل شود.
آموزش آرماتوربندی دیوار بتنی
آرماتور بندی در دیوار بتنی به منظور افزایش مقاومت سازه و جلوگیری از ترکیدگی و شکستگی در اثر فشار و کشش انجام می‌شود. در واقع، این فرایند شامل قرار دادن واحدهای آرماتور (میلگردها) داخل بتن به صورتی است که فشار و کشش را از بتن به آرماتور منتقل کند. این کار به بهبود عملکرد سازه و افزایش مقاومت آن کمک می‌کند.
به دلیل اینکه آرماتورها در دیوار بتنی مخفی هستند، ممکن است برای برخی افراد ناشناخته باشد که چگونه این فرایند انجام می‌شود. در واقع، میلگردها به صورت عمودی و افقی داخل دیوار بتنی قرار می‌گیرند و سپس بتن به اطراف آنها به عنوان ماتریس محافظ می‌چسبد. این فرایند اجازه می‌دهد تا فشار و کشش بهتری در سازه دیوار بتنی تحمل شود.
آرمانوربندی سقف
فرآیندی است که بوسیله‌ی آن اطمینان حاصل می‌شود که سقف ساختمان قادر به تحمل وزن و فشارهای مختلف خواهد بود. این فرایند نیازمند دقت و دانش فنی بالا است تا از اجرای صحیح و استاندارد آن اطمینان حاصل شود.
از آنجایی که سقف یکی از عناصر اصلی ساختمان است، آرماتور بندی سقف باید با دقت و دقت بالا انجام شود تا از هرگونه خطر و حادثه‌ای جلوگیری شود
نکات جانبی درباره آرماتور بندی
برای بررسی میلگرد، باید به خصوصیات فنی آن از جمله استحکام تسلیم، استحکام کشش انعطاف‌پذیری مقاومت در برابر خوردگی و زنگ زدگی و وزن هر متر طول میلگرد توجه کرد همچنین، باید به استانداردهای مربوط به تولید و کیفیت میلگرد نیز توجه کرد تا اطمینان حاصل شود که محصول مطابق با استانداردهای ملی و بین‌المللی است.
نوع و طرح آرماتور بندی : این وابسته به نوع سازه و استفاده مورد نظر است. مثلاً، در دیوارهای بتنی مسکونی از طرح‌ها و نوع میلگردی که در حالت افقی و عمودی استفاده می‌شود برای افزایش مقاومت در برابر لرزه استفاده می‌شود.
مواد استفاده شده : میلگردها معمولاً از فولاد با استحکام بالا ساخته می‌شوند تا توانایی تحمل فشار و کشش را داشته باشند.
توزیع و فاصله آرماتور : توزیع مناسب و فاصله منظم بین میلگردها در دیوار بتنی نقش بسیار مهمی در بهبود عملکرد سازه دارد.
نتیجه گیری
همان‌طور که در این مقاله بررسی کردید؛ آرماتورها موجب افزایش استحکام و مقاومت کششی سازه، پایداری، عمر مفید و کاهش هزینه‌ها می‌شوند. آرماتور بندی در قسمت‌های مختلف مانند سقف، ستون یا دیوارهای بتنی دارای مراحلی مانند مطالعه ابعاد، خمکاری و اتصال میلگرد است.
انتخاب میلگرد مناسب، خرید و حمل میلگرد و در نهایت دیپوی میلگرد در زمینه آموزش آرماتور بندی از اهمیت به سزایی برخوردار می‌باشد. آرماتورها از نظر حرارتی و مکانیکی به دسته‌های A1,A2 و همچنین نرم و سخت تقسیم می‌شوند که کارایی متفاوتی دارند.