حوضچه عمل ‌آوری بتن : 10 استانداردی که باید بدانید!

حوضچه عمل ‌آوری بتن چیست؟ کیفیت بتن بزرگترین چالشی است که مهندسان در صنعت راه و ساختمان با آن رو‌به‌رو می‌شوند. به همین خاطر از ابزار، تجهیزات و تست های مختلفی برای ساخت و ترکیب بتن طراحی شده است. یکی از تجهیزاتی که برای مراقبت و ترکیب بتن تولیدی استفاده می‌شود حوضچه بتن است. انتخاب روش استفاده و نگهداری از این حوضچه ها باید با توجه به آیین نامه های رسمی انجام گیرد تا بتوان از کیفیت بتن حاصل اطمینان داشت. تجهیزاتی مانند حوضچه بتن که برای عمل آوری بتن استفاده می شود، در صورتی می‌توانند مفید واقع شوند که بر اساس استانداردها تهیه شده باشند. در غیر این صورت کمکی به بهبود فرایند تولید و شرایط ساخت بتن نخواهند کرد. در این مقاله از شرکت بتن کاور قصد بررسی استاندارد های و ویژگی هایی که یک حوضچه برای عمل آوری بتن باید داشته باشد، بپردازیم.

حوضچه عمل ‌آوری بتن چیست؟

بتن ترکیبی از ساده‌ترین ملات ساختمانی یعنی، سنگ‌دانه، آب و سیمان است. این ترکیب توانایی تحمل تنش های شدیدی فشاری و وزن بالا را دارد. بتن این قابلیت را دارد که با کاشت اجزای فلزی مانند میلگرد و بولت به مقاومت کششی بالاتری هم دست پیدا کند. بنابراین می‌توان آن را برای استفاده در مقاصد مختلفی بهبود بخشید و خواصش را تغییر داد. حفظ کیفیت بتن در حین ساخت و بررسی خواص بتن از چالش هایی است که مهندسان باید با موفقیت از آن ها عبور کنند. به طور مثال استحکام فشاری، مقاومت به سایش، جلوگیری از رشد ترک ها، افزایش پایداری، بهبود میکرو ساختار ها و… جزیی از این چالش ها هستند.

تنها راه پاسخ به این مشکلات دقت در روش عمل‌آوری بتن است. انتخاب هر یک از روش های غرقابی کردن، استفاده از بخار، آب‌ پاشی و مه‌ پاشی می‌تواند تاثیر متفاوتی بر روی کیفیت بتن داشته باشد. حتی تجهیزاتی که در این فرایند ها استفاده می‌شود و شرایط کیفی تجهیزات نیز بر روی نتیجه کار موثر خواهد بود. بسیاری از محصولات مربوط به مقاوم سازی و ترمیم بتن مانند چسب بتن آب بند G70 که از تولیدات بتن کاور است، به افزایش کیفیت بتن کمک می کنند اما بهترین راهکار برای اطمینان داشتن از کیفیت بتن، تست کردن آن پیش از استفاده است. در شرایط آزمایشگاهی با کمک ابزاری به نام حوضچه عمل ‌آوری بتن می‌توان روند فرایند هیدراتاسیون سیمان را انجام داد. در نهایت قالب هایی از نمونه های بتنی را تحت شرایط مخصوص به دست آورد.

جنس اغلب حوضچه عمل ‌آوری بتن از نوع کامپوزیت های پایه پلیمر مانند پلی‌ اتیلنی و یا فلزی انتخاب می‌شود. در شرایط خاص می‌توان این حوضچه ها را در محل اجرا عملیات نیز از جنس فلزی در ابعاد درخواست شده نیز ساخت. تنها جنس بدنه حوضچه نیست که باید در هنگام انتخاب مورد توجه باشد. بلکه کیفیت تجهیزات جانبی آن نیز مهم است.

بخش های مختلف حوضچه عمل ‌آوری بتن شامل:

• ترموستات
• شیر تخلیه
• دماسنج
• المنتهای گرمایشی
• پمپ گردش آب

آن چه که درباره این حوضچه ها مورد اهمیت قرار می‌گیرد تنظیم دمای آب ورودی به آن است. برای کنترل دمای آبی که وارد حوضچه می‌شود از چند المنت استفاده می‌شود. این المنت ها در داخل حوضچه عمل ‌آوری بتن قرار می‌گیرند و با تنظیم دمای آب امکان کنترل شرایط آزمایش بتن را فراهم خواند کرد. یکی دیگر از محصولات تولید بتن کاور در دسته ی ترمیم کننده های بتن ترمیم کننده بتن RP N500 است که بسیار پرفروش است.

آشنایی با استاندارد های حوضچه عمل‌آوری بتن

حوضچه عمل ‌آوری بتن به شرطی می‌تواند نتایج قابل اعتمادی در اختیار مهندسان قرار دهد که خود از بر اساس استاندارد ها ساخته شده باشد. به علاوه برای نگهداری و استفاده از این حوضچه ها هم آیین نامه‌ای تعریف شده است که باید اپراتور کار با دستگاه از آن ها آگاهی داشته باشد.

مهمترین دستورالعمل هایی که پیش از کار با حوضچه عمل ‌آوری بتن باید از آن ها اطلاع داشت را در موارد زیر می‌توان خلاصه کرد:

• دمای کاری حوضچه باید در دامنه ۲±۲۰ درجه سانتی گراد در طی 24 ساعت قرار بگیرد.
• میزان ph  آب باید در حدود 7 باشد و هیچ الایندگی در آن وجود نداشته باشد.
• سیستم های سیرکولاسیون برای گردش آب و یکنواخت کردن دمای آب در تمام نقاط درون حوضچه باید تعبیه شده باشد.
• از سلامت المنت های گرمایشی پیش از ریختن مایه باید اطمینان حاصل نمود.

• ابعاد حوضچه‌ای که انتخاب شده است باید مناسب با شرایط اجرا عمل‌آوری بتن باشد.
• حوضچه عمل ‌آوری بتن باید امکان جابه‌جایی آسان نمونه ها را فراهم کند.
• امکان غرقاب شدن نمونه ها در حوضچه فراهم باشد.
• نشانه گذاری، شماره‌گذاری و تاریخ نویسی هر یک از نمونه ها در نقاط مختلف حوضچه
• در دوره های 6 ماهه باید آب درون حوضچه عمل ‌آوری بتن تعویض شود. در صورتی که میزان ته نشینی بالا باشد و یا امکان اشباع شدن آهک و سیمان دانه ریز باشد، در بازه های کوتاهتر باید آب را تعویض کرد.
• پس از گذشت 24 ساعت از قالب گیری نمونه های بتنی آن ها را باید از قالب خارج کرد و در درون حوضچه عمل‌آوری با حوضچه های نگهداری از بتن قرار داد.
• هیچ گونه شی خارجی و مواد آلاینده نباید وارد حوضچه حین عمل‌آوری بتن گردد.

پس از انجام آزمایش نتایج به دست آمده را برای تعیین مقاومت بتن باید تفسیر کرد. عوامل متعددی بر نتیجه آزمون موثر خواهند بود. برخی از آن ها شامل نوع سیمان، مقدار سیمان، دانه بندی ها، نوع سنگ دانه ها، دما و رطوبت می‌شود. هر چه میزان رطوبت بتن بیشتر و در مقابل دمای عمل‌آوری آن کمتر باشد، مقاومت و دوام بتن نیز بالاتر خواهد بود. در نتیجه پایش روند آزمایش و مطابقت آن با استاندارد ها اهمیت بالایی دارد.

مراحل انجام کار در حوضچه عمل ‌آوری بتن

عمل آوری بتن به بخشی از عملیات فراوری بتن گفته می‌شود که در طی آن بتن تازه تولید شده، رطوبت خود را از دست نمی‌دهد. بتن مخلوطی شامل سیمان است. به همین خاطر بایستی برای کسب اطمینان از گیرش کامل، آن را به مدت چند روز مرطوب نگه داشت. به طور کلی می‌توان گفت اگر میزان رطوبت برای گیرش سیمان کافی نباشد، کیفیت بتن حاصل نیز غیر قابل اعتماد است.

به همان اندازه که استفاده از تجهیزات استانداردی مانند حوضچه عمل ‌آوری بتن اهمیت دارد، اجرای مراحل طبق آیین نامه هم مهم است. رعایت اصول در حین عمل ‌آوری بتن امکان دستیابی به داده های نزدیک به واقعیت درباره شرایط بتن تحت بار گذاری خواهد شد.

• اجرای مراحل عمل ‌آوری بتن باید در کوتاه‌ترین فاصله زمانی پس از تراکم آن انجام گیرد.
• پیش از عمل ‌آوری بتن باید از حفظ رطوبت سیمان در سطوح مختلف اطمینان داشت.
• پیش از اجرای فرایند باید پارامتر های فیزیکی مانند میزان رطوبت محیط، دما، میزان تبخیر سطحی و… را بررسی کرد.
• طبق مبحث نهم از آیین نامه اجرایی وابسته به نوع سیمان، نباید دمای هیچ بخشی از سیمان از ۵ درجه سانتی گراد کمتر باشد.
• آب مورد استفاده در طی فرایند عمل ‌آوري بايد تميز و با ph معادل 7 باشد. بهتر است از  آب آشاميدني در این مرحله استفاده شود. چرا که از وجود هر گونه آلودگي شيميايي عاری است.
• شرایط محیطی بتن باید در یکی از زیر گروه های خوب (محیط محافظت شده در برابر تابش نور مستقیم خورشید و دارای رطوبت نسبی بیش از 80 درصد)، گروه ضعیف (محیطی محافظت نشده در برابر تابش مستقیم نور خورشید و عوامل خارجی مانند آب و دارای رطوبت نسبی کمتر از 50 درصد) و گروه متوسط (شرایطی محیطی با رطوبت نسبی بین 50 تا 80 درصد و محافظت در سطح نسبی در برابر تابش نور مستقیم خورشید)
• حرارت دهی در بازه مجاز جهت افزایش سرعت گیرش بتن در طی آزمایش
• برای محافظت از بتن در برابر یخ زدگی می‌توان از روش هایی مانند پوشش های عایق، گرم کردن محیط نگهداری از بتن و… استفاده کرد.
• استفاده از پوشش محافظ برای بتن تازه، با هدف جلوگیری از تبخیر زیاد آب و افزایش کربنات بر روی سطوح بتن در اثر سوختن مواد سوختی که برای گرم کردن استفاده می‌شوند.

توجه شود که در محل انجام آزمایش باید شرایط محیطی و آزمایشگاهی به صورت روزانه ثبت شوند. پارامتر هایی مانند دمای هوا، دمای کاری حوضچه عمل ‌آوری بتن، قالب برداری، اطلاعات مربوط به بتن ريزی، تاریخ نمونه ها و نسبت های اختلاط از این دسته داده ها هستند که باید به صورت روزانه ثبت شوند.